Văn hóa xếp hàng Nhật Bản – Những bí mật được tiết lộ

Tại Nhật Bản, từ người già đến trẻ nhỏ, dù đi bất cứ đến chỗ nào, bạn đều thấy họ xếp hàng rất nghiêm túc. Với người Nhật, xếp hàng không chỉ là văn hóa, mà cao hơn còn là thói quen đã được dưỡng thành. Vậy tại sao người Nhật lại có văn hóa xếp hàng?

Văn hóa xếp hàng của người Nhật Bản

Với người Việt cũng như nhiều quốc gia trên thế giới, việc xếp hàng luôn gây cảm giác khó chịu, thậm chí bực bội. Tuy nhiên, với người dân tại “đất nước mặt trời mọc”, văn hóa xếp hàng được thực hiện khá nghiêm túc. Tại Nhật, xếp hàng được coi là một văn hóa đáng trân trọng.

Tại Nhật Bản, người già cho đến trẻ nhỏ, dù là là đi đến chỗ nào, muốn mua thứ gì,hay phải chờ đợi cái gì, họ cũng đều xếp hàng nghiêm túc, có ý thức không gây ồn ào cho đến khi tới lượt mình. Khi chứng kiến cảnh này, nhiều người ngoại quốc tại Nhật Bản không khỏi ngạc nhiên lẫn thú vị. Thế nhưng, từ góc nhìn của người Nhật, xếp hàng không phải là văn hóa, mà là một thói quen đã được xây dựng từ lúc còn bé.

Văn hóa xếp hàng của người Nhật như một sinh hoạt thường nhật và là hoạt động ngày thường, vì vậy người tham gia xếp hàng không hề cảm thấy nặng nề, mà xem đó như một phần của cuộc sống. Họ có thể vui vẻ, cười đùa, và tán gẫu với nhau trong những lúc phải xếp hàng quá lâu. Thậm chí, đây còn là dịp để tụ tập với bạn bè, người thân. Nếu có dịp ghé thăm đất nước Nhật Bản, bạn sẽ không ngạc nhiên khi thấy những hàng dài đứng nối nhau để mua đồ ở các siêu thị tiện ích tại Nhật. Dù có vội đến mấy nhưng họ vẫn không bao giờ phá bỏ nguyên tắc đó.

Thậm chí, văn hóa xếp hàng không chỉ được thực hiện trong cuộc sống hàng ngày, mà còn được người dân nghiêm túc thực hiện cả trong tất cả mọi trường hợp dù là xảy các trận động đất, các thiên tai khác.

Tại sao người Nhật lại có văn hóa xếp hàng?

Rất nhiều du học sinh, thực tập sinh Việt Nam khi đến Nhật Bản cảm thấy “bất ngờ” với văn hóa xếp hàng của người Nhật. Vậy tại sao người Nhật lại có văn hóa xếp hàng?

Trên thực tế, thói quen xếp hàng của người Nhật xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau:

Với người Nhật, xếp hàng như là lẽ đương nhiên

Đầu tiên, xếp hàng với người Nhật như là điều “đương nhiên”. Họ cho rằng những sản phẩm được nhiều người xếp hàng nhất định là thứ có giá trị. Chính vì thế, chỉ cần nhìn thấy xếp hàng, rất nhiều người Nhật sẽ lập tức làm theo. Cũng như một số du khách Nhật khi đến Thượng Hải du lịch, khi trông thấy đoàn người xếp hàng trước cửa tiệm màn thầu Tiểu Long ở Thành Hoàng Miếu, họ liền lập tức chạy đến xếp hàng. Đó cũng là để thỏa mãn tâm lý hiếu kỳ của bản thân.

Xếp hàng là hoạt động sinh hoạt thường nhật

Thứ hai, xếp hàng ở Nhật Bản như một hoạt động sinh hoạt thường nhật và là hoạt động ngày thường. Vì thế, họ tham gia xếp hàng không hề cảm thấy nặng nề, xem đó như một phần của cuộc sống. Họ có thể vui vẻ, cười đùa, và tán gẫu với nhau trong những lúc phải xếp hàng quá lâu. Thậm chí, đây còn là dịp để tụ tập với bạn bè, người thân.

Xếp hàng được xem như hoạt động giáo dục

Thứ ba, xếp hàng là một nội dung quan trọng trong giáo dục ở Nhật Bản. Trẻ em Nhật Bản được dạy rằng xếp hàng là một quy định và là đạo đức công cộng cần tuân thủ. Ngay từ khi bắt đầu tiếp nhận giáo dục, trẻ em được dạy cách xếp hàng theo thứ tự; mỗi khi đến trạm xe, rạp chiếu phim, hay những nơi công cộng khác, các giáo viên luôn nhắc nhở học sinh nghiêm túc và trật tự xếp hàng.

Bài học ấy cứ lặp lại hàng ngày, hàng tháng, nhờ vậy mà dưỡng thành một thói quen tốt. Dù là tại trường học hay trong mỗi gia đình, kiểu giáo dục này vẫn đang được tiến hành. Rời trường học về nhà, các em lại được giáo dục cùng một đạo lý… Thói quen xếp hàng cứ như vậy mà hình thành một cách tự nhiên.

Xếp hàng thể hiện tâm lý tập trung

Thứ tư, xếp hàng còn là biểu hiện tâm lý tập trung của Nhật Bản. Vài năm trước, Nhật Bản xảy ra trận động đất kinh hoàng. Động đất khiến giao thông Tokyo tê liệt; gần 2 triệu người vì không có phương tiện đi lại mà bị mắc kẹt tại trung tâm thành phố. Vì vậy, rất nhiều người phải xếp hàng để chờ đợi chiếc xe buýt không biết có đến được hay không.

Đáng chú ý là không một ai chen lấn, không một ai kêu la, tất cả mọi người đều im lặng chờ đợi – hình ảnh này đã khiến cả thế giới vô cùng kinh ngạc. Người dân Nhật Bản trong giờ phút tuyệt vọng vẫn kiên trì xếp hàng trật tự, vậy đó phải là một tập thể như thế nào? Một dân tộc như thế nào? Ngay từ nhỏ, người dân Nhật đã học cách phối hợp với người khác.

Mỗi khi có nhiều người đứng cạnh nhau thành hàng, một cách tự nhiên họ sẽ nghĩ rằng: nhất định phải xếp hàng, và không được phá vỡ sự phối hợp này. Trong lúc tất cả đều đứng nối tiếp nhau thành hàng, bạn cũng sẽ tuân thủ mà nghiêm chỉnh xếp hàng. Khái niệm xếp hàng trên toàn đất nước Nhật không hoàn toàn giống nhau.

Tại một số thành phố, hoạt động này vẫn được thực hiện nhưng không quá hoàn hảo. Trong đó bao gồm cả thành phố Osaka mà tôi hiện đang sống. Trên nhiều chuyến xe điện ở Osaka, có thể do đông người hoặc vì nguyên nhân tan ca, rất nhiều người không kiên nhẫn chờ hành khách trên xe xuống hết đã chen lấn để lên xe. Nếu ở Tokyo, có lẽ họ sẽ vấp phải ánh mắt khó chịu của người khác. Đơn cử như Yamanote, xe điện tuyến vòng chạy liên tục của Tokyo, cho dù vào giờ cao điểm giao ca thì mọi người vẫn nghiêm túc xếp hàng chờ đợi. Điều đó tạo nên nét khác biệt của khu vực Tokyo.

Điểm cuối cùng, xếp hàng là một biểu hiện của sự bình đẳng. Người Nhật thường hành động theo quy tắc nhất định, như vậy tất cả sẽ có trật tự và ngăn nắp. Lấn hàng bị coi là hành vi xấu và không được phép. Hơn nữa, mọi người trong khi xếp hàng cần phải hòa nhã, và chỉ có hòa nhã, mới có thể đảm bảo công bình được.

Người Nhật xếp hàng ngay từ trong thảm họa

Vài năm trước, Nhật Bản xảy ra trận động đất kinh hoàng. Động đất khiến giao thông Tokyo tê liệt; gần 2 triệu người vì không có phương tiện đi lại mà bị mắc kẹt tại trung tâm thành phố. Vì vậy, rất nhiều người phải xếp hàng để chờ đợi chiếc xe buýt không biết có đến được hay không.

Một cậu bé 9 tuổi – là nạn nhân trong trận thiên tai- đang đứng xếp hàng chờ phát thực phẩm, trên người chỉ có một chiếc áo thun và quần cộc trong khi trời rất lạnh. Cậu bé được một thành viên trong đoàn cứu trợ cho một phần lương khô và đề nghị ăn trước cho đỡ đói vì bé xếp cuối hàng. Tuy nhiên, sau khi nhận được phần lương khô thì cậu bé đã cho vào giỏ của những người đang phát thực phẩm và tiếp tục quay lại hàng để chờ.

Khi được hỏi lý do, câu trả lời của cậu bé thực sự đã gây xúc động cho rất nhiều người: “Bởi vì còn có nhiều người chắc đói hơn con. Bỏ vào đó để các cô chú phát chung cho công bằng chú ạ”.

Lời kết

Qua phần tìm hiểu trên, có thể thấy văn hóa xếp hàng của người Nhật thật sự là một nét đẹp đáng trân trọng. Sau tất cả, là cốt cách và tinh thần chỉ có tại Nhật Bản, đáng được cả thế giới ngưỡng mộ.

THANH GIANG CONINCON GROUP

• Trụ sở: Số 30/46, Hưng Thịnh, X2A, Yên Sở, Hoàng Mai, Hà Nội
• Hotline: 091.858.2233
• Email: contact@thanhgiang.org