Cây Bonsai Nhật Bản – Tìm hiểu nghệ thuật trồng cây

Cây Bonsai Nhật Bản là loại cây cảnh được cắt tỉa mang tính ghệ thuật đầy sức hút. Nghệ thuật trồng cây Bonsai đã thu hút sự quan tâm và khâm phục của người yêu thích thiên nhiên trên khắp thế giới. Hãy cùng khám phá vẻ đẹp và tinh tế của nghệ thuật này, cũng là một di sản văn hóa đặc biệt mang đậm phong cách và triết lý sống của đất nước Mặt Trời Mọc.

Tìm hiểu nghệ thuật Bonsai tại Nhật Bản

Bonsai (Bồn Tài) là khái niệm chỉ nghệ thuật trồng cây cảnh trong chậu của Nhật Bản có bắt  nguồn từ Trung Quốc. Nói đến Bonsai người ta hình dung về những cây cảnh nhỏ nhưng được tạo hình dáng cổ thụ thanh nhã. Bon là cái khay, cái chậu. Sai là cây, trồng cây. Bonsai là cây trồng trong chậu, được tạo dáng đặc biệt mang tính thẩm mỹ, nghệ thuật và ẩn chứa một ý nghĩa, một câu chuyện nào đó.

Bonsai có thể là 1 cây hoặc 1 nhóm cây được người ta mang về chăm sóc, cắt tỉa, thu nhỏ lại nhưng vẫn mang dáng dấp cổ thủ kỳ vĩ. Cây Bonsai giống như một thế giới thu nhỏ, nơi con người ta có thể nhìn tỏ với cái nhìn bao quát cả thế giới.

Những nét đặc trưng của nghệ thuật Bonsai tại Nhật Bản

Dù là một người khô khan, hẳn bạn cũng sẽ bị những cây Bonsai Nhật Bản chinh phục bởi vẻ đẹp thanh tao, vừa cầu kỳ, lại vừa đơn giản mang trong mình những triết lý, ẩn ý cao siêu mà mỗi người có thể có một cách hình dung riêng. Tìm hiểu nghệ thuật Bonsai tại Nhật Bản là một cuộc dạo chơi thú vị nhưng cũng đầy thách thức. Dưới đây là 3 nét độc khi tìm hiểu nghệ thuật Bonsai tại Nhật Bản.

Mang ảnh hưởng của sắc thái Thiền

Mỗi tác phẩm mang một ý nghĩa, ẩn chứa 1 câu chuyện. Cái độc đáo ở Bonsai Nhật Bản là sự đơn giản, hóa cánh, luôn gợi hình dung, tưởng tượng cho người chiêm ngưỡng. Chúng ta nhấn mạnh ở đây là nghệ thuật gợi chứ không phải là tả, là cái khẳng định rồi.

Bonsai đã có ở Nhật Bản từ đầu thế kỉ 20. Ngay từ khi mới xuất hiện thì sắc thái Thiền đã ảnh hưởng sâu sắc đến Bonsai khi chi phối chung toàn bộ đời sống, cách suy nghĩ của con người. Chính các đề tài tôn giáo trở thành nguồn cảm hứng cho việc sáng tạo Bonsai. Lúc này, Bonsai như một biểu tượng tôn giáo về thiên nhiên.

Từ thế kỷ thứ 14 đến 16, sắc tái Thiền mang đậm bản sắc Nhật Bản đã thâm nhập vào từng dáng Bonsai tại Nhật Bản. Lúc này ngoài Bonsai, sắc thái Thiền còn thâm nhập vào kiến trúc, tạo cảnh, cắm hoa, trà đạo của Nhật Bản.

Mang màu sắc triết lý tinh thần nước Nhật 

Không chỉ là sản phẩm của một loại hình nghệ thuật, Bonsai như là biểu hiện đỉnh cao của tinh thần nước Nhật. Tìm hiểu nghệ thuật Bonsai tại Nhật Bản, ấn tượng sâu sắc nhất là Bonsai như là hiện thân của tinh thần Nhật Bản.

Thế kỷ thứ 17 là thời kì hoàng kim của Bonsai. Đây cũng là thời kỳ đỉnh cao của triết lý Phật Giáo và thơ Hai-cư. Bonsai thời kì này thấm đẫm triết lý Phật Giáo và trở thành đề tài đặc biệt hấp dẫn của hội họa, điêu khắc và thơ ca.

Thời kì này, người ta nói nhiều về sự trầm lặng sâu sắc và tế nhị. Bonsai là một nghệ thuật sống động. Bonsai mang đậm tinh thần Nhật Bản như là thơ Hai – cư chỉ có 17 âm tiết đã diễn tả một cách sâu sắc, súc tích nhất một tâm tư, tình cảm. Bonsai Nhật Bản luôn ẩn tàng một tình cảm hay một trạng thái tinh thần mãnh liệt. Người ta càng đi sâu vào nghệ thuật này, càng như vỡ ra những nét tính cách cao quý đặc trưng của người Nhật.

Tính Thiền – Phật giáo trong nghệ thuật Bonsai Nhật Bản thể hiện ở tinh thần hòa hợp với thiên nhiên. Có thể nói, dù xuất phát từ Trung Quốc, nhưng nghệ thuật Bonsai tại Nhật Bản mới thực sự đạt được đỉnh cao và mang hoàn toàn tính cách – tinh thần Nhật Bản. Chính các khái niệm Wabi, Sabi và Kami, những triết lý Thiền là nguồn cảm hứng vô tận cho Bonsai.

Biểu tượng của sự tôn kính thiên nhiên

Việc trồng và chăm sóc cây bonsai đòi hỏi sự kiên nhẫn và kiên trì. Quá trình tạo hình và phát triển một cây Bonsai không diễn ra trong một ngày mà cần có thời gian và công sức.

Mỗi cây cảnh mang trong mình sự cân bằng, tinh tế trong từng chi tiết. Từ việc tỉa lá, tạo hình đến việc uốn nắn các cành lá, tất cả đều được cân nhắc kỹ lưỡng nhằm tạo nên sản phẩm hoàn hảo.

Nhìn thấy một cây bonsai đẹp, người ta thường cảm thấy hài hòa và yên bình. Cây cảnh tạo ra không gian yên tĩnh, giúp cho người trồng cây cảm thấy được hòa mình với thiên nhiên, tìm lại được sự thư thái bình yên trong tâm hồn.

Vẻ đẹp của những chậu cây cảnh Bonsai

Nét đẹp của những chậu cây được thể hiện qua dáng hình, qua những chi tiết nhỏ từ cành cây đến hoa lá. Mỗi chậu cây sẽ có những vẻ đep riêng, thể hiện tâm tình mà người nghệ nhân gửi gắm:

• Cây cảnh được cắt tỉa cẩn thận nhằm tạo nét đẹp cân bằng, từ dáng cây đến lá cành, chọn chậu đều được cân nhắc kỹ lưỡng tỉ mỉ chăm bón.
• Mỗi cây lại có nét đẹp riêng không giống nhau tạo nên sự đa dạng muôn hình.
• Cây cảnh thể hiện sức sống kì diệu của thiên nhiên trong một không gian nhỏ gọn
• Nhìn một cây bonsai đẹp giúp người ta thấy thảnh thơi, thư giãn, được hòa mình với thiên nhiên xinh đẹp.

Các loại cây được dùng làm cây cảnh Bonsai phổ biến tại Nhật

Trong văn hóa trồng cây cảnh của Nhật Bản, có một số loại cây phổ biến thường được sử dụng để tạo thành các cây cảnh Bonsai và làm điểm nhấn cho không gian sống và làm việc. Dưới đây là một số loại cây phổ biến:

• Pinus thunbergii (Matsu): Cây thông Nhật Bản, biểu tượng của sức mạnh và sự kiên nhẫn.
• Acer palmatum (Momiji): Cây phong Nhật Bản, được biết đến với lá đỏ mùa thu rực rỡ.
• Juniperus chinensis (Shimpaku): Cây tuyết tùng Nhật Bản, có dáng vẻ thanh mảnh và phong cách đậm chất Nhật.
• Punica granatum (Pomegranate): Cây lựu, biểu tượng của sự may mắn và thịnh vượng.
• Zelkova serrata (Keyaki): Cây phong cỏ, thường được sử dụng để tạo thành những cây cảnh có hình dạng phức tạp và uyển chuyển.

Những loại cây này không chỉ mang lại vẻ đẹp tự nhiên mà còn đặc trưng cho triết lý và tinh thần của văn hóa Nhật Bản.

Lời kết

Nghệ thuật cây Bonsai Nhật Bản như một cuộc dạo chơi thú vị vì càng đi sâu, đi xa, ta càng khám phá ra nhiều điều sâu sắc lý thú. Với sự chăm sóc kỹ lưỡng và kỹ thuật tạo dáng độc đáo, những cây Bonsai này không chỉ làm điểm nhấn cho không gian nội thất mà còn thể hiện triết lý sống cân bằng của người Nhật. Đây cũng là một phần không thể thiếu trong văn hóa trang trí nội thất và tạo điểm nhấn văn hóa của xứ sở Mặt Trời Mọc.

THANH GIANG CONINCON GROUP

• Trụ sở: Số 30/46, Hưng Thịnh, X2A, Yên Sở, Hoàng Mai, Hà Nội
• Hotline: 091.858.2233
• Email: contact@thanhgiang.org