Setsubun – Có gì độc đáo ở lễ hội xua đuổi tà ma Nhật Bản?

Setsubun là một trong những ngày hội lâu đời và đặc biệt của xứ hoa anh đào. Đánh dấu sự chuyển giao từ mùa đông sang mùa xuân, đây không chỉ là dịp để chào đón năm mới mà còn là thời điểm quan trọng để xua đuổi đi tà ma, mang lại may mắn và hạnh phúc cho gia đình. Cùng Thanh Giang tìm hiểu về các hoạt động truyền thống trong lễ hội có một không hai này nhé!

Giới thiệu về lễ hội truyền thống Setsubun

Setsubun là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng tại Nhật Bản. Ngày hội này thường được tổ chức vào ngày 3 tháng 2 hàng năm theo lịch Âm, mang ý nghĩa đánh dấu sự chuyển giao từ mùa đông sang mùa xuân theo lịch truyền thống Nhật Bản. Đây cũng là một nghi lễ đặc biệt tại Nhật Bản, nhằm xua đuổi điều xấu xa và xóa sạch những điều không may của năm cũ.

Lịch sử về ngày Setsubun có nguồn gốc từ các tín ngưỡng Phật giáo và Shinto ở Nhật Bản. Lễ hội xuất phát từ thời kỳ thời Heian (794-1185), từ đó, một số nghi lễ truyền thống như trải đậu đỏ (mamemaki) để đuổi tà ma được phổ biến.

Trong các đền Shinto và các tự đạo Buddhist, lễ hội được kết hợp với các nghi thức truyền thống và tôn giáo. Các hoạt động bao gồm đánh đậu đỏ để đuổi quỷ, mua sắm, cầu nguyện và lễ cúng tại các đền chùa.

Không chỉ là một ngày lễ mà đây còn là biểu tượng của sự hy vọng và khởi đầu mới. Nó thể hiện lòng biết ơn và trí tuệ của người Nhật Bản đối với mẹ thiên nhiên và văn hóa đặc sắc của họ.

Những nghi lễ truyền thống thực hiện trong Setsubun

Trong lễ hội, có một số nghi lễ truyền thống được thực hiện để đuổi tà ma và đón nhận may mắn cho năm mới. Dưới đây là một số hoạt động phổ biến:

Mamemaki (Ném đậu)

Một trong những hoạt động phổ biến nhất là mamemaki, hay còn được gọi là “ném đậu”. Trong nghi lễ này, người lớn hoặc trẻ em ném đậu (thường là đậu mè) qua cửa sổ hoặc ra ngoài nhà, đọc các câu châm ngôn phong tục như “Oni wa soto! Fuku wa uchi!” (Quỷ ra ngoài! May mắn vào trong!). Điều này được tin là có thể xua đuổi tà ma và ma quỷ ra khỏi nhà, mang lại không khí trong lành và may mắn cho gia đình.

Nghi lễ tại các đền chùa

Tại các đền chùa, nghi lễ thường diễn ra dưới sự chứng kiến của các linh mục và tu sĩ, tạo ra một không khí trang trọng và thiêng liêng. Lễ cúng và cầu nguyện được tổ chức nhằm tôn vinh các vị thần và cầu mong cho một năm mới may mắn và bình an. Đây cũng là dịp để cộng đồng đến lại với nhau, mọi người tập trung lại để tham gia vào các hoạt động như lễ cầu nguyện, lễ cúng, và các trò chơi truyền thống như ném đậu đỏ.

Đặc biệt, Lễ hội Setsubun tại đền Yoshida là một trong những sự kiện quan trọng diễn ra hàng năm tại Kyoto, Nhật Bản. Như các lễ hội Setsubun khác, nghi lễ Mamemaki (ném đậu) được thực hiện tại đền Yoshida. Người tham dự và các linh mục sẽ ném đậu ra khỏi các bục hoặc sân khấu để xua đuổi tà ma và đem lại may mắn cho những người tham gia.

Lễ hội tại đền Yoshida cũng bao gồm các hoạt động giải trí như các trò chơi truyền thống, múa lân, và biểu diễn nghệ thuật. Đây là một cơ hội để người dân cùng nhau đón chào năm mới và xua đuổi đi tà ma, chuẩn bị cho một năm mới tràn đầy may mắn và thành công. Lễ hội thu hút một lượng lớn du khách nội địa và quốc tế đến Kyoto để tham gia và tận hưởng không khí lễ hội truyền thống của Nhật Bản.

Mặt nạ quỷ xua đuổi tà ác

Mặt quỷ thường được thiết kế với các đặc điểm như mắt to, miệng rộng mở với những chiếc răng sắc nhọn, và các biểu hiện khuôn mặt sắc nét như mày giật lên hoặc lông mày dày đặc. Chúng thường được vẽ với màu sắc tương phản như đen và đỏ, tạo nên một hình ảnh đáng sợ và gây ấn tượng mạnh mẽ.

Trong truyền thống Nhật Bản, mặt quỷ đại diện cho sự đối đầu với tà ác và biểu hiện của sự gan dạ trong việc chống lại điều xấu xa. Quan niệm cho rằng việc sử dụng mặt quỷ trong lễ hội Setsubun sẽ mang lại may mắn và loại bỏ điều xấu xa, tạo điều kiện thuận lợi cho một năm mới an lành và thành công.

Người tham gia lễ hội thường cầm mặt quỷ và hô lên các lời cầu nguyện hoặc bài pháp nguyện, sau đó điều hướng nó ra khỏi nhà hoặc sử dụng nó như một mục tiêu cho việc ném đậu đỏ (mamemaki).

Trang trí nhà cửa bằng đầu cá mòi và lá của cây Ô rô

Đây vẫn là phong tục được giữ gìn trong các gia đình ở Kanto và Nara cho đến ngày nay. Ở một số vùng của Nhật, vào ngày này người ta thường treo đầu cá mòi nướng trước cửa nhà. Cá mòi được xiên vào cây que và đầu cá sẽ chạm vào lá nhựa trước khi nướng. Theo quan niệm, khi kết hợp với lá nhựa, cá mòi sẽ mang mùi nồng. Hành động này được cho là có thể xua đuổi ma quỷ khi bày ra trước cửa.

Những chiếc lá của cây Ô rô có đầu nhọn được sử dụng để trang trí cùng đầu cá, với ý nghĩa là những con quỷ sẽ bị đâm vào mắt nếu họ cố gắng xâm nhập vào căn nhà.

Những món ngon được yêu thích trong dịp Setsubun

Trong dịp Setsubun, có một số món ăn truyền thống được người Nhật yêu thích. Dưới đây là một số món ngon thường được chuẩn bị và thưởng thức trong lễ hội này

Ehomaki (Sushi cuộn không cắt)

Ehomaki là một loại sushi cuộn truyền thống không cắt thành từng miếng nhỏ như sushi thông thường. Thay vào đó, mỗi người sẽ ăn một cuộn toàn bộ, đặc biệt vào ngày Setsubun. Món ăn này được tin là mang lại may mắn nếu bạn ăn trong im lặng và hướng về một hướng cố định, thường là hướng của mặt trời lặn. Ehomaki thường chứa các nguyên liệu như cá hồi, tôm, trứng cá, cà rốt, dưa leo và các loại rau sống.

Chirashizushi (Sushi trộn)

Chirashizushi là một loại sushi được chế biến bằng cách trộn các nguyên liệu sushi cắt nhỏ vào cơm sushi. Thường được trang trí bằng các loại hải sản, trứng cá, rau củ và các loại gia vị. Chirashizushi thường được chuẩn bị trong các dịp lễ hội để chúc phúc và may mắn cho gia đình. Các thành phần chính của Chirashizushi bao gồm cơm sushi, các loại hải sản như cá hồi, tôm, trứng cá, dưa leo, cà rốt, rau sống và giấm sushi.

Ebi Furai (Tôm chiên)

Ebi Furai là tôm được tẩm bột chiên giòn, thường được phục vụ cùng với xốt tartar hoặc xốt miso đặc biệt. Món này thường tượng trưng cho sự may mắn và thịnh vượng. Thành phần là tôm tươi được tẩm bột chiên giòn, thường được ăn cùng với xốt tartar hoặc xốt miso.

Kenchinjiru (Súp rau kiểu Nhật)

Có một số khu vực thuộc vùng Kanto sẽ thưởng thức kenchinjiru vào ngày Setsubun. Ban đầu, món này được phát triển như một món ăn của đạo Phật, là một loại súp trong suốt được nấu với rau củ, đậu phụ, nấm hương và nước dùng từ rong biển kombu.

Mì Soba truyền thống của Nhật

Soba là một loại mì truyền thống của Nhật Bản được làm từ bột gạo lúa mạch hoặc bột mì. Mì soba thường được nấu trong nước sôi rồi sau đó được để nguội và thưởng thức cùng nước dùng và các nguyên liệu khác như tempura, chả cá hoặc tảo biển.

Trong dịp Setsubun, mì soba thường được ăn để tượng trưng cho sự lưu thông và tiến triển trong cuộc sống, và cũng để xua đuổi những điều tiêu cực, đón nhận may mắn trong năm mới. Mì được làm từ bột gạo lúa mạch hoặc bột mì, và thường được ăn cùng với nước dùng được làm từ dashi, shoyu (nước tương), mirin (rượu mirin) và các loại gia vị khác như wasabi, hành lá và cà rốt. Ngoài ra, mì soba cũng thường được kèm theo các nguyên liệu như tempura (tôm, rau củ chiên giòn), chả cá, hoặc tảo biển.

Trà may mắn Fukucha

Fukucha là một loại trà đặc biệt được làm từ lá trà có thêm thảo mộc và các thành phần khác như gạo nếp hoặc hạt đậu. Trà này thường có một hương vị đặc trưng và màu sắc khác biệt so với trà xanh thông thường.Một tách giúp loại bỏ tà ma và mang lại sự bình an và may mắn cho gia đình.

Trà thường được phục vụ trong các bát hoặc tách nhỏ và thưởng thức cùng với các món ăn truyền thống khác trong dịp Setsubun. Người dùng thường uống Fukucha cùng với các bánh kẹo hoặc bánh quy nhẹ nhàng.

Kết luận

Setsubun không chỉ là một lễ hội truyền thống mà còn là biểu tượng của sự hy vọng và niềm tin vào một năm mới an lành và thịnh vượng. Đây là dịp để mọi người tạo ra những kỷ niệm đáng nhớ, tưởng nhớ về quá khứ và chuẩn bị cho tương lai. Bằng cách duy trì và tôn vinh những giá trị truyền thống, lễ hội này tiếp tục là một phần không thể thiếu trong cuộc sống văn hóa của Nhật Bản, làm cho mỗi năm mới trở nên trọn vẹn và ý nghĩa hơn.

THANH GIANG CONINCON GROUP

• Trụ sở: Số 30/46, Hưng Thịnh, X2A, Yên Sở, Hoàng Mai, Hà Nội
• Hotline: 091.858.2233
• Email: contact@thanhgiang.org