Văn hóa Nhật Bản – Những nét “Độc Đáo” và rất “Lạ”

Nền văn hóa Nhật Bản từ xa xưa đã mang nhiều nét độc đáo và đặc sắc riêng. Với vị trí địa lý đặc biệt khi bao quanh hoàn toàn bởi biển và do các hòn đảo lớn ghép lại với nhau. Nhật Bản có những lợi thế về khí hậu cũng như tài nguyên thiên nhiên. Tuy nhiên cũng phải hứng chịu nhiều thiên tai như động đất, sóng thần, làm thiệt hại về người và của nghiêm trọng. Mặc dù vậy với ý chí kiên cường và tinh thần đoàn kết, người Nhật đã đưa đất nước của mình vươn lên sánh ngang các cường quốc hàng đầu khiến cả thế giới phải ngưỡng mộ.

Nguồn gốc của thành công đó đều được bắt nguồn từ những nét văn hóa đã được duy trì từ xa xưa của người Nhật. Hãy cùng tìm hiểu về những nét văn hóa độc đáo và thú vị của đất nước Nhật Bản qua bài viết giới thiệu văn hóa Nhật Bản dưới đây.

Samurai – Tinh thần võ sĩ đạo trong văn hóa người Nhật

Tinh thần võ sĩ đạo đã thấm nhuần vào trong tiềm thức mỗi người dân Nhật Bản, với quan niệm về một lối sống nghị lực, quyết tâm. Những đức tính quý báu của một Samurai về lòng ngay thẳng, dũng cảm, nhân từ cũng như khả năng kiểm soát bản thân cùng tinh thần trách nhiệm, lòng trung thành và danh dự luôn được đặt lên hàng đầu. Dựa vào những đức tính đó mà người Nhật đã biến một đất nước phải hứng chịu hậu quả nặng nề của chiến tranh thế giới thứ 2 cũng như sự tàn phá kinh hoàng của thiên tai, vươn lên trở thành một trong những nước có nền kinh tế, công nghiệp khoa học hàng đầu thế giới.

Tinh thần võ sĩ đạo vẫn còn tồn tại và ảnh hưởng mạnh mẽ đến văn hóa và tư duy của người Nhật hiện đại, thể hiện qua các giá trị đạo đức và lòng kiêng kỷ luật trong cuộc sống hàng ngày.

Những nét độc đáo và “lạ” trong văn hóa ứng xử 

Nếu có cơ hội đặt chân đến Nhật Bản, bạn sẽ không khỏi ngạc nhiên khi người Nhật lại có những phong tục và nét văn hóa rất lạ so với các quốc gia khác.

• Luôn xin lỗi khi làm phiền ai đó đồng thời cảm ơn khi đc giúp đỡ
• Văn hóa tặng quà được yêu thích bất kể các dịp lễ tết, trung thu hay là những khi đến thăm nhà một ai đó.
• Đến nhà ai đó nên bỏ giầy dép và mũ ở ngoài và xếp ngay ngắn, gọn gàng
• Không bo tiền cho nhân viên tại Nhật
• Khi ăn nên phát ra tiếng động như vậy sẽ giống như bạn đang cảm ơn người làm ra nó.
• Xếp hàng một cách lịch sự
• …

Đặc biệt, hầu hết người Nhật khi chào nhau thường kèm theo hành động cúi người xuống thấp một chút như thể hiện sự tôn trọng với người đối diện. Ngoài ra người Nhật vốn tôn trọng các quy tắc và lễ nghi do đó có sự phân biệt giữa các mối quan hệ, tương ứng với nó là những kiểu chào riêng biệt. Có 3 kiểu chào hay được người Nhật sử dụng.

• Kiểu cúi chào bình thường: Với kiểu chào này thì thân người sẽ cúi thấp xuống khoảng 20-30 độ và giữ nguyên trong vòng 2 – 3s. Nếu bạn đang ngồi trên sàn nhà thì phải đặt hai tay xuống sàn, úp sấp lòng bàn tay cách nhau 10-20cm, cúi đầu cách sang nhà 10-15cm.
• Kiểu Saikeirei: Đây là kiểu chào thể hiện sự kính trọng sâu sắc và thường được dùng trước bàn thờ trong các đền Thần Đạo, Chùa (Phật Giáo) hay trước Quốc kỳ, Thiên Hoàng
• Kiểu khẽ cúi chào: Đây là kiểu chào phổ biến của người Nhật và thực hiện rất nhiều lần trong ngày, chỉ những lần đầu thì cần thi lễ còn những lần sau chỉ cần khẽ cúi chào nhau là được.

Những lễ nghi cổ truyền trong văn hóa Nhật Bản

Người Nhật vốn rất coi trọng những lễ nghi và phong tục truyền thống bởi điều đó giúp hình thành nên một lỗi sống nề nếp và sự phát triển đồng bộ của xã hội. Người Nhật cũng không quá cổ hủ bởi họ sẵn sàng tiếp thu những nền văn hóa khác từ các nước trong khu vực hay thậm chí là cả các nước Phương Tây tuy nhiên họ biết chọn lọc và sáng tạo ra những nét độc đáo cho riêng mình.

Shogatsu (Năm Mới Nhật Bản từ 1 – 3/1) 

Thời gian này, người dân Nhật Bản sẽ có các hoạt động chuẩn bị cho lễ hội như dọn dẹp, vệ sinh nhà cửa (oosouji) để rửa trôi những điều không may mắn, chuẩn bị cho năm mới tràn đầy niềm vui vè sự hứng khởi. Nếu Việt Nam có đào quất thì người Nhật có những chậu Kadomatsu đặt trước cửa nhà tượng trưng cho sự may mắn, trường thọ và tránh xa các thế lực xấu.

Vào ngày cuối cùng của năm cũ, mọi người trong gia đình sẽ tụ họp đầy đủ và cùng nhau thưởng thức bữa cơm tất niên. Bữa ăn được chuẩn bị kỹ lưỡng với những món ăn truyền thống làm từ gạo, cá và hải sản. Người Nhật tin rằng, đồ ăn từ gạo sẽ là nguồn gốc giúp con người thành công.

Đi lễ đầu năm cũng là một phong tục truyền thống quan trọng không thể thiếu vào ngày đầu năm tại Nhật Bản. Phong tục này còn được gọi là hatsumode, là chuyến thăm đền đầu tiên trong năm mới. Vài giờ trước giao thừa, người Nhật bắt đầu đến các đền thờ để chào đón năm mới. Các ngôi chùa Phật giáo ở Nhật thường chào đón năm mới bằng cách rung chuông 108 lần.

Hanami (Lễ Hội Ngắm Hoa Anh Đào)

Từ khoảng cuối tháng Ba đến đầu tháng Năm, khắp đất nước Nhật Bản sẽ chìm đắm trong sắc hoa anh đào tuyệt đẹp, và Hanami chính là cơ hội để mọi người tận hưởng và ngắm nhìn vẻ đẹp thiên nhiên này.

Trong lễ hội, người dân thường tụ tập tại các công viên, khu vườn, hoặc dưới những hàng cây anh đào để cùng nhau picnic và thưởng thức cảnh sắc tuyệt vời của những bông hoa khoe sắc. Họ thường mang theo thức ăn nhẹ, đồ uống và tấm thảm để ngồi dưới bóng mát của các cây anh đào và tận hưởng không khí vui vẻ và thư giãn bên nhau.

Obon (Lễ Hội Tưởng Nhớ Tổ Tiên)

Đây là một nghi thức Phật giáo được tổ chức vào hè để tưởng nhớ tổ tiên và những người đã khuất. Người ta tin rằng các linh hồn đã chết sẽ tìm đường về để thăm gia đình trước khi họ quay lại thế giới bên kia một cách an toàn. Các thành viên trong gia đình sẽ tụ tập lại với nhau để cùng thực hiện một số nghi lễ giúp hành trình của linh hồn đến với người thân được an toàn. Obon cũng là dịp để gia đình đoàn tụ và trao nhau những tình cảm ấm áp

Tanabata (Lễ Hội Tình Nhân)

Lễ hội hẹn hò hàng năm của cặp đôi trong truyền thuyết được tổ chức như một lễ hội tình nhân tại Nhật Bản. Lễ hội này trở nên phổ biến từ thời kỳ Edo. Vào thời điểm này, những cô gái có người yêu đi làm xa thường viết tâm tư của mình lên những tấm vải hình chữ nhật rồi treo lên những cành tre để gửi thương nhớ và cầu mong ngày sớm được trùng phùng với người yêu của mình.

Ngày nay, người dân Nhật Bản sẽ trồng trước cổng những cành trúc hoặc tre tươi và viết ước nguyện lên những mảnh giấy chữ nhật, thành tâm cầu nguyện để mọi ước muốn thành hiện thực. Sau khi lễ hội kết thúc thì cây tre và các đồ trang trí sẽ được thả trôi trên sông hoặc đem đốt đi.

Kimono – Nét đẹp trong trang phục người Nhật

Nhắc đến Nhật Bản hẳn các bạn sẽ hình dung ra hình ảnh những cô gái Nhật xinh đẹp trong những bộ Kimono với những hoa văn và họa tiết độc đáo(đặc trưng văn hóa Nhật bản). Kimono có từ rất lâu đời và được sử dụng hàng ngày, tuy nhiên gần đây khi xã hội phát triển, cùng với sự hội nhập quốc tế cũng như cuộc sống hiện đại mà những trang phục Kimono không còn được sử dụng một cách thường xuyên nữa.

Kimono thường phổ biến với phụ nữ hơn là nam giới, bao gồm 2 loại Kimono là “tay ngắn” và “tay rộng”. Việc mặc Kimono cũng không hề đơn giản và cần phải có người phụ giúp, người mặc Kimono sẽ phải đi guốc gỗ kèm theo bít tất Tabi màu trắng.

Nét đẹp trong văn hóa ẩm thực của người Nhật

Ẩm thực Nhật Bản mang tính nghệ thuật và triết lý sống, thể hiện sự tinh tế, đa dạng và sâu sắc, chăm chút tỉ mỉ trong từng món ăn. Dưới đây là một số món ăn đặc trưng mang trong mình nét tinh túy của nền ẩm thực xứ Phù Tang.

Sushi rất được yêu thích tại Nhật 

Là món ăn không thể thiếu và được người Nhật ưa thích. Với nhiều loại sushi cùng với những cách thưởng thức khác nhau. Được làm từ cơm và các loại nguyên liệu bất kỳ với nhiều hình dạng độc đáo và thú vị. Để thưởng thức một miếng sushi bạn cần phải tham khảo trước hoặc hỏi chủ quán, đồng thời sau khi thưởng thức mỗi miếng sushi bạn nên ăn một miếng gừng nhỏ để cân bằng vị giác và thưởng thức miếng sushi tiếp theo.

Say trong rượu Sake ấm nồng 

Là thứ đồ uống không thể thiếu đối với người Nhật, ngay cả phụ nữ cũng có thể uống loại rượu này vì nồng độ cồn của nó rất thấp. Trong những bữa ăn của người Nhật thì việc sử dụng bát đũa cũng như việc rót rượu đều có những quy tắc riêng. Bạn không nên tự rót rượu cho chính mình mà nên rót cho người khác và đợi họ rót lại cho bạn.

Người Nhật vốn rất tôn trọng người khác, việc rót rượu cho người khác biểu hiện sự kính trọng và tình cảm quý mến đối với đối phương, nếu bạn được người khác rót rượu cho thì nên cầm chén bằng một tay, tay còn lại đỡ dưới chén để thể hiện phép lịch sự và tôn trọng người rót. Nên kèm theo một cái cúi đầu và lời cảm ơn khi ai đó gắp thức ăn hoặc rót rượu cho bạn.

Bánh Mochi ngon dẻo thơm

Mochi đã lâu trở thành một món ăn không thể thiếu trong các dịp lễ và khi gia đình sum họp tại Nhật Bản. Vào những ngày đầu năm mới, mochi là món quà tinh thần quan trọng không thể thiếu trong mỗi gia đình. Món bánh này biểu trưng cho mong muốn về một cuộc sống đầy may mắn và thịnh vượng. Người ta cũng tin rằng ăn bánh Mochi vào những ngày đầu năm sẽ mang lại sức khỏe tốt và tuổi thọ cao.

Theo phương pháp truyền thống, để làm Mochi, người ta sẽ hấp hỗn hợp gạo nếp và một ít đường. Sau đó, họ sẽ dùng chày để đập và nghiền nát khi hỗn hợp còn nóng, từ đó thu được khối bột trắng mịn. Cuối cùng, tùy thuộc vào sở thích của mỗi gia đình, bột có thể được nấu, bọc hoặc nướng để tạo ra các loại Mochi khác nhau.

Manga – Anime trở thành trào lưu phổ biến

Nếu Hollywood là vương quốc của các bộ phim Marvel, Disneyland là thế giới thần tiên thu nhỏ thì ở châu Á, đặc biệt là tại Nhật Bản, nổi tiếng với Manga và Anime. Manga là những bộ truyện tranh mang những ý tưởng hấp dẫn và cốt truyện độc đáo. Trong những câu chuyện trên Manga, chúng ta có thể tìm thấy những giá trị văn hóa và tinh thần đặc trưng của đất nước Mặt trời mọc.

Anime là một dạng phim hoạt hình dựa trên Manga. Các nhà làm phim Nhật Bản đã chuyển các tác phẩm Manga thành phim ảnh, mang đến cho nhân vật những cử động và âm thanh sinh động. Số tập của Anime thường nhiều hơn so với Manga và nội dung có thể thay đổi theo ý tưởng của tác giả. Mặc dù không phổ biến trên toàn cầu, nhưng Manga và Anime lại có ảnh hưởng lớn đối với xã hội Nhật Bản hiện đại. Nếu bạn đến thăm Nhật Bản, bạn sẽ dễ dàng nhận thấy sự phổ biến của loại hình văn hóa này.

Văn hóa thưởng thức Trà Đạo

Đây được coi như một nghệ thuật thưởng thức trà và đồng thời là nét đặc trưng trong văn hóa người Nhật. Người Nhật rất coi trọng việc thưởng thức trà, đối với họ việc thưởng thức một cốc trà giống như việc tâm hồn họ được mở ra, vươn tới những điều tốt đẹp hơn. Giá trị tinh thần của việc thưởng thức trà được thể hiện qua bốn chữ “Hòa”, “Kính”, “Thanh”, “Tịch”. Ý nghĩa của 4 chữ này được hiểu như sau:

• Hòa – chính là Hòa Bình
• Kính – Là sự tôn trọng người trên, yêu thương mọi người xung quanh.
• Thanh – Là sự thanh tịnh, thanh khiết của bản thân
• Tịch – Là sự an nhàn, thư thái.

Còn rất nhiều những điều thú vị về đất nước và con người Nhật Bản, với những lễ hội đặc sắc khiến người xem luôn bị cuốn hút không rời và muốn hòa mình vào bầu không khí lễ hội ấy. Hãy đến Nhật Bản để có thể tự mình trải nghiệm những điều thú vị trên đồng thời học hỏi thêm về lối sống và tính cách của người Nhật.

• Cuộc sống ở nhật
• Thiên tai tại nhật
• Sử dụng xe bus ở nhật
• Ứng dụng hữu ích tại nhật

Lời kết

Hi vọng với bài viết này các bạn sẽ phần nào hiểu được khái quát về những nét đẹp của nền văn hóa Nhật Bản. Hãy đón đọc những bài viết thú vị tiếp theo của Thanh Giang Conincon về đất nước và con người Nhật Bản nhé. Arigatou!!!

THANH GIANG CONINCON GROUP

• Trụ sở: Số 30/46, Hưng Thịnh, X2A, Yên Sở, Hoàng Mai, Hà Nội
• Hotline: 091.858.2233
• Email: contact@thanhgiang.org