Cơm Bento Nhật Bản – Thêm hương sắc cho những ngày bận rộn

Gắn liền với nhịp sống hiện đại Nhật Bản, món cơm Bento xinh xắn đem đến màu sắc và sự tươi mới cho cuộc sống bận rộn. Bento dường như trở thành nét văn hóa thân thuộc với người dân “xứ anh đào”. Thậm chí, món ăn này còn được nâng lên tầm nghệ thuật – nghệ thuật Bento.

1. Bento là gì? Bento có từ bao giờ?

Nhắc đến nền ẩm thực độc đáo và tinh tế của “đất nước mặt trời mọc”, không thể không nhắc đến những hộp cơm Bento bắt mắt và đầy màu sắc, được tạo hình phong phú. Nhiều người cho rằng Bento là “sản phẩm” của lối sống hiện đại, tuy nhiên, món ăn này lại có bề dày lịch sử, gắn liền với đời sống của người dân Nhật Bản từ rất lâu. Vậy Bento là gì?

1.1 Cơm hộp Bento là gì?

Bento (弁当) có nghĩa là cơm hộp. Đây là những hộp nhỏ xinh cắn đựng đồ ăn thuận tiện di chuyển để phục vụ bữa ăn nhanh của người Nhật, đáp ứng yêu cầu nhanh – gọn – nhẹ.

Theo tài liệu ghi chép, cơm Bento ra đời từ khá sớm, khoảng những năm 1300. Khi mới xuất hiện, Bento được phục vụ trong những hộp sơn màu được làm tỉ mỉ, dành riêng cho giới quý tộc.

Đến thời Taisho (1912- 1926), nghệ thuật Bento đã đạt đến đỉnh cao và trở thành nét đặc sắc trong ẩm thực cung đình. Món ăn này xuất hiện trong những buổi tiệc trà, du ngoạn ngoài trời hay được dùng trong lễ hội hoa anh đào…

Trải qua thời gian, cơm Bento được “bình dân hóa”, phục vụ cho cuộc sống bận rộn của người dân Nhật Bản. Đến ngày nay, văn hóa Bento đã rất thân thuộc với người Nhật, phổ biến ở mọi tầng lớp từ học sinh, sinh viên đến công chức văn phòng đến người lao động bình thường. Bento như một cách thức tiết kiệm thời gian trong cuộc sống bận rộn tại Nhật.

Cơm Bento được xem là nghệ thuật ẩm thực của người Nhật. Nó không đơn giản là việc nấu thức ăn và cho vào hộp mà là cả một sự sắp xếp hài hòa và cân đối giữa các màu sắc, đem đến sự tinh tế và ngon mắt.

1.2 Món cơm Bento có ý nghĩa gì?

Không chỉ mang trong mình nét tinh tế của ẩm thực Nhật, giá trị lớn nhất của Bento chính là tình cảm mà người vợ, người mẹ gửi gắn khi chuẩn bị hộp cơm cho người thân trong gia đình. Để có thể hoàn thành một hộp cơm Bento đẹp, cần rất nhiều sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và cả sáng tạo. Hơn tất cả, bạn phải dành tình cảm của mình khi chuẩn bị. Cơm hộp Bento, vì thế, không đơn giản là một món ăn mà còn là cách thể hiện tình yêu thương của người làm ra nó.

Khi chuẩn bị cho con cái đem đi học, người mẹ Nhật thường xếp hộp cơm thành những hình thù vui nhộn, ngộ nghĩnh để con thích thú và ăn nhiều hơn. Còn khi chuẩn bị cho chồng ăn sau những giờ làm việc, người vợ sẽ gửi gắm tình yêu và niềm hạnh phúc gia đình trong những hình ảnh mà họ sắp xếp.

Đây cũng chính là yếu tố đem đến nét riêng biệt và độc đáo. Bởi mỗi người sẽ có phong cách và sắc thái riêng, không ai giống ai. Đó cũng có thể là phong cách chung hay gia truyền của mỗi gia đình Nhật.

2. Có gì trong món cơm hộp của Nhật Bản?

Mặc dù xuất hiện khá phổ biến tại những quốc gia Á Đông như Hàn Quốc, Đài Loan…xong món cơm Bento của Nhật vẫn tạo sức hút với nguyên liệu và cách bài trí đặc biệt. Vậy trong hộp cơm Bento của Nhật có những gì?

Theo truyền thống, một hộp cơm tiêu chuẩn phải có đầy đủ các thành phần dinh dưỡng là tinh bột, chất xơ và chất đạm. Đặc biệt, cách sắp xếp phải đảm bảo tỉ lệ 4:3:2:1 (4 phần cơm, 3 phần thịt/cá, 2 phần rau và 1 phần tráng miệng).

Một hộp Bento chuẩn sẽ có một nửa đựng cơm và nửa còn lại được đặt một vài món ăn phụ, được làm từ những nguyên liệu như thịt, rau, cá, trứng. Các món ăn sẽ được biến tấu về kiểu dáng tùy theo từng người làm để tạo nên hộp cơm nhiều màu sắc và “bắt mắt”.

3. Cơm Bento gồm những loại nào? Các loại Bento cơ bản

Mặc dù được “biến tấu” đa dạng xong món cơm Bento cũng có những đặc trưng chung, tùy vào vùng miền hay từng thời kỳ. Trong đó, một số loại cơm Bento phổ biến là:

3.1 Sanshoku

Loại cơm hộp này có đặc trưng là ba màu sắc nổi bật, thường được làm từ trứng, thịt băm nhỏ và đậu Hà Lan, tiếp đó trải thẳng hàng lên cơm. Món Sanshoku này khá dễ làm, xong lại tạo được hiệu ứng thị giác khá tốt nhờ màu sắc tương phản của những nguyên liệu cơ bản.

3.2 Shokado

Món cơm hộp cổ điển này mang đậm vẻ đẹp truyền thống. Shokado cũng là cơm hộp kiểu mẫu, thường được dùng cho những bữa tiệc trang trọng hay dành cho người lớn tuổi.

3.3 Hinomaru

Còn được gọi là cơm hộp quốc kỳ với “bản chính” đơn giản chỉ gồm cơm trắng và một quả mơ muối bên trên, nhìn rất giống với lá cờ nước Nhật. Món Bento này tượng trưng cho thời kỳ nghèo khó của Nhật Bản. Tuy vậy sau này, khi cuộc sống phát triển thì món Hinomaru này cũng cầu kỳ và đủ chất hơn.

3.4 Makunouchi

Tên của món Bento này có nghĩa là cơm hộp giữa giờ, thường được sử dụng trong giờ giải lao khi khán giả xem dở một vở Kabuki – loại kịch truyền thống của Nhật có thời lượng chiếu khá dài. Món ăn này cũng có đầy đủ cơm, rau thịt và cả một phần bánh ngọt hay trái cây tráng miệng.

3.5 Oekakiben

Đây là món Bento cầu kỳ và đòi hỏi sự tinh tế, tỉ mỉ. Người làm sẽ sử dụng cơm và nguyên liệu nấu ăn để vẽ thành một bức tranh. Oekakiben thường được các mẹ nội trợ làm cho con mình, đặc biệt là những bé ở tuổi tiểu học.

4. Cơm Bento hiện đại và những điều thú vị

Nếu Bento truyền thống khá “cứng nhắc” thì Bento hiện đại có phần màu sắc và rực rỡ, thú vị hơn. Cũng chính những hộp Bento ngộ nghĩnh này đã khiến cho Bento của Nhật Bản nổi tiếng khắp thế giới và được khách du lịch yêu thích.

Bento hiện đại được chia làm 2 loại:

Kyaraben (cơm hộp có tạo hình những nhân vật nổi tiếng, dễ thương, ngộ nghĩnh) Oekakiben (cơm hộp trang trí rất công phu, hình thức như một bức tranh phong cảnh).

Nếu Kyaraben vui nhộn và sinh động thì món Oekakiben mềm mại và kỳ công hơn. Chỉ từ những nguyên liệu hết sức bình thường, Oekakiben có thể biến cơm trắng thành cánh đồng hay bầu trời, trứng cuộn thành những đóa hoa… tạo nên một bức tranh thiên nhiên rực rỡ.

Hướng đến tạo hình những nhân vật đáng yêu, Kyaraben phổ biến và được giới trẻ yêu thích. Những món ăn trong Kyaraben được nhào nặn, trang trí thành các nhân vật nổi tiếng trong truyện tranh, chương trình thực tế, hoạt hình… từ mèo máy Doraemon, nàng mèo Hello Kitty, Pikachu xinh xắn hay thần rừng Totoro “lơ ngơ”…

Món Bento xuất hiện khá phổ biến trong các nền ẩm thực, tuy nhiên, “xứ hoa anh đào” chính là nơi “nâng tầm” những hộp cơm Bento lên tầm nghệ thuật và độc đáo. Với những thông tin trên, bài viết hi vọng đã đem đến chia sẻ hữu ích, giúp bạn tìm hiểu “Bento là gì?’ cũng như hiểu thêm về nét văn hóa ẩm thực độc đáo của Nhật Bản.